انار
انار
نام علمی Punica granatum نام انگلیسی: Pomegranate نام عربی: رُمان ایران یکی از مهمترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان انار در جهان است و از جمله مناطق بومی رشد انار میباشد. در ایران، شهرستانهای نیریز، ساوه و فردوس، بهترتیب بزرگترین تولیدکنندگان انار هستند. درخت انار از جمله درختانی است که تمامی بخشهای آن از ریشه، پوست تنه، گل و میوه، مصرف درمانی دارد؛ به عنوان مثال پوست ریشه آن در تهیه داروی ضد کرم مصرف بسیار دارد. همچنین از عصاره انار در تهیه شربت اشتهاآور جهت تقویت اشتهای بیماران استفاده میشود. در قرآن کریم نیز از انار به عنوان یکی از میوههای بهشتی در کنار انگور، زیتون و خرما یاد شده است. این میوه هم از نظر محل رویش (برّی و بستانی) و هم از نظر مزه (شیرین، ترش و میخوش) دارای انواعی است و بهترین نوع آن بستانی شیرین رسیده دارای دانههای بزرگ و شاداب است. همه انواع و اجزای آن (از جمله آب انار) دارای قوت قبض میباشند ولی شدت آن بر حسب مزاج انار متفاوت است. انار شیرین: دارای طبیعت سرد مایل به اعتدال و در اول تر و با قوت قبض است. با آنکه دارای غذائیت اندکی است اما تولیدکننده خون صالح در بدن میباشد. همچنین نفاخ است و در افراد گرممزاج موجب تقویت قوای جنسی میگردد. باعث تفتیح و گشایش سده ها (گرفتگیها)ی بدن و ادرارآور است. جهت پاکسازی خون، تقویت کبد، رفع سرفه های گرم، رفع خارش بدن و نیکویی رنگ رخسار مفید است. موجب تلیین و تقویت اعضای تنفس است. مصرف به اعتدال آن، موافق معده و زیاده روی در مصرف آن موجب فساد غذا و ایجاد سستی در معده میشود. رب انار شیرین در تمامی افعال بالا قویتر از آب آن عمل میکند. انار میخوش: طبیعت آن در سردی و تری نزدیک به اعتدال است و در کتب، از آن با نام «رمان مز» نیز یاد شده است. در کاهش حرارت و حدّت صفرا و غلیان و جوشش خون، قویتر از انار شیرین عمل میکند. انار ترش: نسبت به نوع شیرین، دارای سردی بیشتر بوده و خالی از یبوست نیست و در کاملالصناعه عنوان شده که قویالبرد و معتدل در رطوبت به همراه یبوست لطیف است، در حالیکه مخزنالادویه مزاج آن را در درجه دوم سردی و خشکی آورده است. در کاهش حرارت معده و کبد و غلیان خون و صفرا مؤثر است و خوردن آن بویژه پس از غذا، موجب تقویت دهانه ورودی معده و مانع صعود بخارات معدی به سمت مغز میشود و همچنین از بقراط نقل شده مصرف آب انار ترش به همراه آرد جو در درد و سوزش دهانه معده مؤثر است. رب انار ترش در کاهش تهوع حین بارداری و تمایل زنان باردار به خوردن مواد غیرطبیعی مفید میباشد. اما زیاده روی در مصرف انار ترش بویژه خوردن ناشتای آن، موجب ایجاد زخم و خراش در جدار داخلی روده ها میگردد. در کتب طبی، مُصلح انار شیرین را انار ترش و مُصلح انار ترش را انار شیرین عنوان کردهاند. بیشترین موارد استفاده از انار در طب چینی، در درمان اسهال و بویژه اسهالهای مزمن و خونی، پرولاپس رکتوم و همچنین دفع کرم از بدن و در طب هندی، در تهوع و استفراغ و دردهای چشمی و برخی انواع اسهال میباشد. در دانش تغذیه و پزشکی نوین : اثر انار در درمان برخی بیماریها مورد توجه قرار گرفته است: - اختلالات معده: پوست و برگ انار برای بهبود مشكلات معده و برخی انواع اسهال مفید است. انار در بهبود هضم نیز مؤثر است و آب آن نیز در بهبود اسهال خونی تأثیر خوبی داشته است. - مشكلات قلبی: مصرف منظم انار یا آب آن باعث میشود گردش خون در سراسر بدن به درستی انجام پذیرد. این خاصیت، خطر حملات و سكته قلبی را نیز كاهش میدهد. خواص آنتیاكسیدانی موجود در این میوه نیز به کاهش خطر لخته شدن خون كمك میكند. - مراقبت از دندان: یكی از خاصیتهای انار این است كه آب آن، همراه با داشتن خاصیت ضدباكتریایی و ضدویروسی، به كاهش اثرات پلاكهای دندانی نیز كمك میكند. - كمخونی: مصرف این میوه با فراهم آوردن آهن برای بدن، به كاهش علایم كمخونی مانند خستگی، سرگیجه و ضعف كمك میكند. اما در كنار تمام آنچه گفته شد، فواید دیگری نیز برای این میوه خوشمزه وجود دارد. برای نمونه، انار احتمال تولد نوزاد نارس را كاهش میدهد و بهعلاوه به مادرانی كه منتظر تولد كودكشان هستند كمك میكند تا نوزادی با وزن متعادل به دنیا بیاورند. در ضمن متخصصان پوست معتقدند انار در كاهش مشكلات ناشی از افزایش سن، مانند ایجاد چین و چروك مؤثر بوده و با پاکسازی پوست، پوست را جوان و شاداب نگه میدارد. امروزه بر روی انار و اجزای درخت آن پژوهشهای بسیاری صورت گرفته، از جمله اثرات مفید آب انار در بهبود روند درمان بیماری سرطان که عنوان شده احتمالاً علت این اثربخشی، نقش ترکیبات آب انار در کاهش مهاجرت و متاستاز سلولهای سرطانی است. در پژوهش دیگری نیز تأثیر حفاظتی آب و روغن دانههای انار بر درمان سرطان پستان در موشهای آزمایشگاهی نشان داده شده است. انار دارای خواص آنتیاکسیدانی است و پژوهشها نشان دادهاند که اثرات آنتیاکسیدانی آن بیشتر از آب سیب است. افزون بر آن، این میوه زیبا و خوشرنگ منبع خوبی از انواع ویتامینها از جمله ویتامین A، C، E و اسید فولیك است. پژوهشهایی پیرامون اثرات ضدسرطان پروستات و کاهنده PSA انار در حال انجام است که احتمالاً با کاهش تقسیم سلولی و القای مرگ سلولی و اثرات آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی آن مرتبط است. پژوهشهایی نیز در زمینه اثربخشی مصرف انار در بیماری آلزایمر، گرفتگی عروق، دیابت، ناتوانی جنسی، پرفشاری و چربی خون، عفونتهای باکتریال دهان و برطرف کردن پلاکهای دندانی در حال انجام است و موفقیتهایی نیز در زمینه کنترل و کاهش عوارض این بیماریها به دست آمده که نیازمند پژوهشهای بیشتری میباشد. در پژوهشهایی که در زمینه بررسی اثرات سمّی احتمالی مصرف میوه انار انجام شده، تغییراتی در خون و ادرار بیماران تحت درمان دیده نشده و با توجه به پیشینه تاریخی مصرف این میوه، مصرف آن در افراد سالم بدون عارضه میباشد. متوسط مواد مغذی موجود در هر ۱۰۰ گرم انار: انرژی 83کیلوکالری / کربوهیدرات 18.7 g/ قند 13.7g/ فیبر غذایی 4g/ چربی 1.2g / پروتئین 1.7g / تیامین 0.07 mg/ ریبوفلاوین 0.05mg / نیاسین 0.29 mg / پانتوتنیک اسید 0.38mg/ ویتامین B6 0.08 mg / ویتامین C 10mg/ کلسیم 10 mg / آهن 0.30 mg/ منیزیوم 12mg / فسفر 36 mg/ پتاسیم 236 mg/ روی 0.35 mg/